شعر کهن پارسی یا شعر کلاسیک پارسی به صورت کنونی قدمتی بیش از یک هزار سال دارد. این گونه شعر به شکل کامل موزون بوده و وزن آن بر پایه ی ساختاری است که عروض (وزن شعر پارسی) نام دارد. ساختار اوزان عروضی بر پایه ی طول هجاهاست. هر مصراع به قالب هایی تقسیم می شود که هجاها باید در آن قالب ها قرار گیرند. تفاوت شعر هجایی با شعر عروضی در وجود همین قالب هاست که شعر هجایی در قالبی قرار نگرفته و بر اساس هجاهای مصراع ساخته می شود.
نخستین نمونه های به دست آمده از شعر در ایران، پیشینه شان به روزگار زرتشت پیامبر و سروده هایش در گاهان می رسد. این سروده ها به گویش گاهانی از زبان اوستایی است. همچنین از دوران پهلوانی (اشکانی) منظومه هایی در دست است. افزون بر این، نمونه‌هایی از شعر (ترانه‌های خسروانی) به زبان پهلوی ساسانی یافت شده است.
هاتف اصفهانی شاعر مشهور ایرانی
سید احمد حسینی متخلص به هاتف از شعرای نامی ایران در عهد افشاریه و زندیه است. اصل خاندان او از اهالی اردوباد آذربایجان بودند که در زمان پادشاهان صفوی از آن دیار به اصفهان هجرت کرده و در این شهر ساکن گردیدند. تولد هاتف در نیمه ی نخست قرن دوازدهم اتفاق افتاده و در زادگاهش اصفهان به تحصیل ریاضی و حکمت و طب پرداخته و گویا در این فنون از محضر میرزا محمد نصیر اصفهانی استفاده کرده و در شعر نیز مشتاق را به عنوان راهنما و استاد خود اختیار نموده‌است. هاتف، عرفان را از جوانی آغاز کرد و در طول زندگی آرام خود از مدح شاهان و روی آوردن به دربار سلاطین خودداری نمود و بیشتر به مطالعه و حکمت و عرفان مشغول گردید. وی در سال ۱۱۹۸ درگذشت.
هاتف اصفهانی صوفی توانا و مسلط به زبان و ادب فارسی بود. وی از سبک صوفیان و عرفای متقدم ایران به ویژه حافظ و سعدی و فردوسی پیروی می کرد و طبع خود را در سرایش تمامی قالب های شعری اعم از غزل، قصیده و رباعی، ترجیع بند و قطعه آزمود. شهرت عمده ی هاتف به سبب شاهکار بزرگ ادبی او ترجیع بند عرفانی است که در آن هم از حیث حسن ترکیب الفاظ و هم از حیث توصیف معانی داد سخن داده است. وی مرثیه های زیبایی نیز با استفاده از ماده تاریخ (حروف ابجد) در مرگ بزرگان و دوستان خود سروده که این اشعار از ارزش بالایی برخوردارند. مهم ترین اثر باقی مانده از هاتف اصفهانی دیوان اشعار او و چند صد بیت شعر به زبان عربی است.
دیدگاه خود را بنویسید